Današnji praznik pun ljubavi čestitaćete ukućanima, prijateljima, ali koji je pozdrav pravilan za Uskrs?
Reč Uskrs pripada srpskom narodnom jeziku, u kojem je u veoma davno vreme početno “U” dobijeno od starog početnog “V”. Danas koristimo i Uskrs (srpsko narodno), Vaskrs (staro srpsko književno i crkveno) i Voskresenije (današnje srpsko crkveno). Potpuno ispravno i u duhu našeg srpskog jezika i pravoslavlja čestitati i Uskrs, kao i Vaskrs.
Prema prihvaćenom rečniku matice srpske najpravilnije je da kažete “Hristos vaskrse” kada želite da čestitate današnji praznik.
Pored toga ispravno je i “Hristos voskrese”. Izvorni oblici reči kao što su Vaskrs, Vaskrsenije, Vaskrsnuti, Vaskrse potiču iz starog srpkog crkvenog i književnog jezika. Ove reči u prevodu označavaju uskrsnuće, odnosno ustajanje iz mrtvih i ponovno oživljavanje.
Takozvani srpskoslovenski jezik, odnosno srpska redakcija staroslovenskog jezika, nastala je u vreme kada su Srbi primili slovensko bogosluženje i slovensku pismenost, tokom X veka.
Od tada pa do prvih decenija XV veka, Srbi su pomenute reči izgovarali sa poluglasnikom iza početnog “V”, a od XV veka pa nadalje izgovaraju ih sa “A”. Dakle to je reč Vaskrs.
Negde od sredine XVIII veka do danas ruskoslovenski jezik se upotrebljava u Srpskoj pravoslavnoj crkvi kao zvaničan crkveni jezik.
U tom crkvenom jeziku reči o kojima govorimo izgovaraju se na ruski način, sa “O” u prvom slogu, Voskresenije, Voskresnuti, Voskrese.
– Za Uskrs valja ustati rano ujutru, a ne treba otići na spavanje pre ponoći. Ukoliko bi se otišlo na spavanje pre ponoći, to bi značilo da će do nared- nog Uskrsa osoba biti pospana i nesklona poslu. – Ujutru se valja umiti vodom u kojoj su potopljeni dren, zdravac, bosiljak i crveno vaskršnje jaje. – Decu valja dotaći crvenim jajetom – da budu crvena i zdrava tokom godine. – Ako Uskrs padne pre Đurđevdana, nije se jelo jagnjeće meso. – Za Uskrs se mese posebni hlebovi. U istočnoj Srbiji i nekim delovima Vojvodine peku se lepinje s umetnutim celim jajetom (kovržanjak), koje se razmenjuju sa prijateljima.
